Osmanlı’da Klasik Sedir Kullanımı
Son yüzyılda toplum olarak modernleşme süreci yaşamış olsak da belli başlı geleneklerimizi devam ettiriyoruz. Kültürün önemli bir parçası olan gelenekler özellikle yaşam alanlarımızda kullandığımız eşyalarla, sofra ve yemek kültürüyle ve tabi dekorasyonla kendini daha çok gösteriyor. İste bunlardan biri de Osmanlı oturma düzeninin bir parçası olan sedirler oluyor ve sedirler mekanlarda artık daha fazla yer buluyor. Osmanlı klasik sedirleri evlerde hazırlanan şark odalarıyla modern toplumda da kendine yer buluyor.
Bir Osmanlı geleneği olan sedirler bugün en modern evlerde bile kendine yer buluyor. Rahat oturmanın yanında geleneksel olana bir gönderme niteliği taşıyan sedirlerle hazırlanan şark köşeleri keyifli sohbetler için hazırlanan özel bir bölümler olarak günümüzde trend haline gelmiş durumda… Dekoratif olarak trend haline gelen sedirlerin aslında geçmişte nasıl kullanıldığına gelecek olursak; ilk olarak sedirlere divan denildiğini de belirtelim. Eskiden evlerin cumbalı alanlarına yerleştirilen sedirler, özellikle kahve içmek için kullanılan özel köşeler olarak karşımıza çıkıyor.
Evlerde “Hünkar Sofrası”
Bugün de aynı sıcaklığı korumak, samimi sohbet ortamları yaratmak isteyenler evlerinde sedirli köşeler hazırlamayı tercih ediyor. Sedirler, hem daha fazla kişiye daha fazla oturma alanı sağlıyor, hem daha rahat ve konforlu hem de daha uzun ömürlüler. Bununla birlikte sandıklı modellerinde fazla eşyaları saklama imkanı da oluyor. Osmanlı mimarisinin oturma düzeni olarak karşılık bulan klasik sedir modelleri “Saray Sedir” olarak da adlandırılıyor ve biraz daha farklılaşıyor. Saray Sedir diye anılmasının sebebi ise bu oturma düzenin Osmanlı saraylarında Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte kullanılmaya başlanmış olması… Merak edenler sedirin ilk örneğini Topkapı Sarayı’nın harem dairesinde görebilir.
Orta Asya’ya Uzanıyor
Klasik sedir modellerinin kullanımı ve bu oturma düzeninin evlerdeki varlığı esasen Osmanlı’dan da önceye Orta Asya’ya Türklerine uzanıyor. Orta Asya’da yerleşik düzene geçilmesiyle birlikte evlerde sedir kullanıldığı biliniyor. Ancak Osmanlı ile birlikte saray sedir olarak tarz değiştirdiği görülüyor. Şark odası ve şark köşelerini ayıran bazı özellikler var. Sedir oturum olarak yere yakın oluyor ve odanın dört bir yanını sarıyor. İçi pamuk ya da yün, dışı ise kumaş kaplı olan sedirler şark odalarında biraz daha yüksek olabiliyor.
Evde Şark Köşesi Hazırlamanın Püf Noktaları
Siz de evinizde Osmanlı’dan süregelen sedirli oturma düzeni geleneğini korumak ve bir şark köşesi hazırlamak istiyorsanız, nasıl hazırlandığını sizlerle paylaşalım. Öncelikle Osmanlı sedir modellerinden birini seçmelisiniz. Bu seçimi yaparken sedir takımınızın konforlu olmasına da dikkat etmelisiniz. Sedirli köşelerin olmazsa olmazları yastık takımları ve minderlerdir. Bol bol Osmanlı motiflerinin kullandığı minderlerden almayı ve sedir takımınızın üstüne yerleştirmeyi ihmal etmeyin. Halı ya da kilim olmadan bir şark köşesi hazırlamış sayılmazsınız. Ya duvara bir kilim asmalı ya da yerde kilim veya halı kullanmalısınız. Şark köşenizin konumlandığı yerde duvarlarınıza raf, heybe, tablo ya da ayna asmalısınız. Ayna ve tablolarının çerçevelerinin de döneme ve sedir takımlarına uyumlu olmasına özen göstermelisiniz. Sedef işlemeli ve ahşap sehpa da yine sedirli odaların önemli parçalarından. Bunun yerine, ortaya büyük bir bakır sini de yerleştirebilirsiniz. Bakır sininizin işlemeli olması tarzınızı çok daha iyi yansıtıyor. Eğer tercihinizi sedef işlemeli ahşap bir sehpadan yana yapıyorsunuz, sehpanın üzerine bakır eşyalar yerleştirebilirsiniz. Bakır eşyalar için antika çarşılarını ya da bit pazarlarını mutlaka keşfe çıkın. Aynı zamanda şark odasına uygun perdeler seçmeli, semaver, nargile gibi aksesuarlarla odayı daha da albenili hale getirmelisiniz. Kış ayları için bir odaya soba kurmayı da unutmayın.
